یادداشت دکتر سپهوند با عنوان وقتی رسانه میدان نبرد می‌شود

دکتر سیما سپهوند، عضو هیأت علمی دانشكده فناوری‏ های نوين و مهندسی هوا فضا در پی جنگ 12 روزه، در یادداشتی به تحلیل عملکرد رسانه‌ها طی روزهای نبرد می‌پردازد. این یادداشت به شرخ زیر است:

وقتی رسانه میدان نبرد می‌شود: تحلیلی بر عملکرد رسانه‌ای در جنگ اخیر

در بامداد ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، رژیم صهیونیستی با اجرای عملیات نظامی گسترده‌ای متشکل از حملات موشکی، پهپادی و سایبری، به‌طور رسمی جنگی ۱۲روزه را علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد. اما آنچه این درگیری را از جنگ‌های کلاسیک متمایز ساخت، هم‌زمانی آن با یک نبرد سنگین رسانه‌ای و جنگ روانی بود که بلافاصله پس از اولین موج حملات فیزیکی آغاز شد. اتاق‌های عملیات روانی رژیم صهیونیستی، با همکاری شبکه‌های جهانی هم‌سو، در تلاش بودند روایتی را به افکار عمومی تحمیل کنند که در آن ایران غافلگیر، درمانده و بی‌پاسخ نشان داده شود. تحلیل‌های دست‌چین‌شده از سوی کارشناسان وابسته، استفاده از تصاویر بدون زمینه‌ی میدانی، روایت‌سازی‌های مهندسی‌شده از انهدام تأسیسات حساس ایرانی و تمرکز بر احساس ناتوانی حکومت در حفظ امنیت شهروندان، بخش‌هایی از این پازل روانی و رسانه‌ای بودند. علاوه بر آن، با بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی و ربات‌های خودکار، شایعات گسترده‌ای در سطح جامعه منتشر شد تا فضای بی‌اعتمادی، ترس و ناامیدی تقویت شود.

در واکنش به این یورش ادراکی، رسانه‌های داخلی ایران با ساختاری هماهنگ و راهبردی، ورق جنگ روایت‌ها را برگشتند. سازمان صداوسیما، خبرگزاری‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی، با مدیریت متمرکز، اقدام به انتشار سریع و مستند از پاسخ‌های کوبنده ایران، شامل حملات دقیق موشکی و پهپادی کردند که روایت توان بازدارندگی کشور را تثبیت نمود. حضور تحلیل‌گران دانشگاهی و نخبگان فرهنگی در برنامه‌های زنده تلویزیونی و پلتفرم‌های مجازی، به تولید گفتمان‌ مبتنی بر اقتدار و عقلانیت کمک کرد. در فضای شبکه‌های اجتماعی نیز، فعالان رسانه‌ای مردمی با ساخت محتوای چندرسانه‌ای خلاقانه و استفاده از روایت‌های تاریخی و فرهنگی، موفق شدند روایت مقاومت را از دل مردم به زبان جهان ترجمه کنند. همچنین، انتشار بیانیه‌های رسمی از سوی مقامات و شخصیت‌های ملی، در کنار فعالیت‌های میدانی هنرمندان، خبرنگاران، و مستندسازان در مناطق هدف قرارگرفته، تصویر قدرتمند و یکپارچه‌ای از ایستادگی ملی ترسیم کرد. این رویکرد چندلایه و منسجم، نقطه عطفی در تجربه رسانه‌ای جمهوری اسلامی بود؛ نشانه‌ای روشن از گذار نظام ارتباطی کشور از دفاع منفعلانه به کنش‌گری فعال و روایت‌ساز، که نه‌تنها افکار عمومی داخلی را تقویت کرد، بلکه توجه رسانه‌های منطقه‌ای و حتی مستقل جهانی را به اعتبار روایت ایرانی جلب نمود.